شکل روان شکل دورو

شیرین صباحی

2 - 13 دی 1395

گزاره

گالری اُ مجموعه‌ی آثار اخیر شیرین صباحی را با عنوان «شکل روان شکل دورو» به نمایش می‌گذارد که شامل کولاژهای کاغذی و پارچه‌ای، چیدمان روی پنجره‌های گالری و یک فیلم است. او تحت تأثیر اثر نوریوکی هاراگوچی با عنوان «ماده و فکر (حوض‌روغن)» (۱۹۷۷) در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران و مجموعه‌ی انیمیشن‌های‌ژاپنی که در دهه‌ی ۱۳۶۰ از تلویزیون ایران پخش می‌شد، در سال ۱۳۹۵ به ژاپن سفر کرد تا روی دو پروژه‌ی مجزا اما مرتبط در زمینه‌ی فرم‌های مختصر و انتزاعی و امکانِ تغییر کارایی‌آن‌ها کار کند. صباحی ابتدا با استفاده از کاغذهای اورگامی‌ای که نقوش هندسی دارند، کولاژهایی براساس شخصیت‌های آشنای انیمه‌های ژاپنی می‌ساخت: شخصیت‌هایی که مشخصه‌ی دوران اولیه‌ی رواج فرهنگ «کاوایی» بودند (کاوایی لفظاً به معنای «کوچک و بامزه»، «با نمک» یا cute است). پس از مدتی که با این محصولات و کالاهای فرهنگی کار کرد، توجهش به کاغذهایی جلب شد که باید دور می‌ریخت و با کنارهم گذاشتن دورریزهای مختلف، فرم‌‌های جدیدی خلق کرد. حاصل این بررسی بصری، مجموعه‌ای با عنوان «کولاژهای کم‌خرج» است. کار صباحی با فرم‌های مدور در این مجموعه از مقاله‌ی سیان گای با عنوان «با نمکیِ آوانگارد» (۲۰۰۵) تأثیر گرفته. به تعبیر سای، چیزی که «بانمک» است به نظر نرم، دوستانه و بی‌آزار می‌آید، اما در نگاهی دقیق‌تر می‌تواند موذی و مقتدر باشد. به دنبال تاملات بیشتر روی زیباشناسی مفهومِ بانمکی مجموعه‌ی «باله‌ها» به وجود آمد که در آن صباحی سیلوئت‌های دوطرفه‌ای را با استفاده از پارچه‌های موجود در بازار خلق می‌کند؛ سیلوئت‌هایی که هم حس دیداری و هم حس لامسه را درگیر می‌کنند. همچنین در این نمایشگاه فیلمی را می‌بینیم با عنوان «چشم‌انداز عاریتی» درباره‌ی مجسمه‌ی مینیمال نوریوکی هاراگوچی در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران. صباحی که مدت‌ها مجذوب سطح تمیز و صیقلی این اثر بوده (از جنس روغن دورریز) و قبلاً از آن به عنوان اسباب‌بازی استفاده می‌کرده است، حالا به استودیوی هنرمند در ژاپن سفر می‌کند. این فیلم شامل بازدید از آثار پیشین هنرمند در توکیو و مکان‌های دیگر است، و همین‌طور گفت‌وگویی با هنرمند درباره‌ی مجسمه‌هایش و دلیل انتخاب مایعات و سایر مواد دور ریخته‌شده در آثارش. او به علاوه درباره‌ی اثرش در تهران نیز خاطراتی می‌گوید. «وقت پنجره (تهران، خیابان ویلا، کوچه خسرو، پلاک ۴۶)» سومین اجرای این پروژه بعد از نصب آن برای نخستین بار در توکیو و سپس در ریکیاویک است. در این کار صباحی نقوشی را روی پنجره‌های فضای نمایشگاه می‌چسباند. این نقوش یادآور چسب‌هایی است که مردم در زمان جنگ روی پنجره‌ها می‌چسباندند تا خطرات احتمالی ناشی از شکستن شیشه‌ها را کم کنند (مثلاً در طول جنگ جهانی دوم در انگلستان و ژاپن یا در زمان جنگ ایران و عراق در دهه‌ی ۱۳۶۰ در ایران). این اثر، که اشاره‌ای است به آسیب‌پذیری مادی و معنوی فضای نمایشگاه، الگویی را احیا می‌کند که مدت‌هاست به فراموشی سپرده شده است. بازخوانی مجدد، بازیافت و تغییر کاربری ابزارهای اصلی کار صباحی در آثار مختلف او هستند. «شکل روان شکل دورو» تاملی است بر گذار از تزیین به سادگی، و شکل‌ها و هندسه‌هایی که در جریان این گذار همه جا را فرامی‌گیرند. – شیرین صباحی امسال آثارش را در موزه‌ی هنرهای زنده، ریکیاویک؛ موزه‌ی عکاسی معاصر شیکاگو؛ و گویا کرتین، توکیو به نمایش گذاشته‌است. او دومین جایزه‌ی مجیک آو پرشیا را در سال ۱۳۹۰ دریافت کرد و در سال ۱۳۹۱ در بنیاد دلفینا رزیدنسی گذراند. او عمدتا با تصاویر متحرک و یا حواشی آنها کار می‌کند. صباحی در سال ۱۳۶۳ در تهران متولد شد و اکنون در برلین زندگی می‌کند. «شکل روان شکل دورو» دومین نمایشگاه انفرادی او پس از تنها نمایشگاه انفرادی او در سال ۱۳۸۸ در تهران است.