معماری و متن: «کاشانه»های «من»، «قصه»های «نا-من»

21 - 26 شهریور 1404

گزاره

معمار به مدد قوه‌ی تخیل فضامند خویش، فضای سکونت، یعنی «خانه» خلق می‌کند. در وضعیت معاصر، فشار بازار املاک و مستغلات از یک سو، و منویات ساختار قدرت که همواره سعی در تبیین قهریِ تمام مناسک زندگی شهروندان چه در عرصه‌ی عمومی و چه در حریم خصوصی دارد از سوی دیگر، این قوه‌ی تخیل فضامند معمار در خلق معماری سکونت را با تعریفی «خاص» و مبتنی بر «هنجار»های واهیِ امر روزمره و نسبت آن با زیست خصوصی، که کمترین تطابق را با واقعیت جاری در بستر جامعه دارند، در بند کرده است.

در غوغای بی‌سابقه‌ی همزیستیِ تفرّدهای متکثر و متنوع، به تعداد تک‌تک افراد در جامعه‌ای مفروض، راهی هست تکینه برای زیستن و باشیدن در فضایی که وجه خصوصی این باشیدن را تأمین می‌کند. ما این فضا را «کاشانه» می‌نامیم. کاشانه، خانه‌ای‌ست منحصربه‌فرد که برای تفرّد منحصربه‌فرد ساکنش نخست تخیل، و سپس به مدد هوش مصنوعی، تصور و تجسم شده است.

کاشانه هنجارهای واهی و محدودکننده را برای مدت زمانی محدود به تعویق می‌افکند تا به تفاوت‌های غیرقابل‌اغماض ساکنین ممکن، ولو با احتمال پایینِ خود بپردازد.

معماری و متن: «کاشانه»های «من»، «قصه»های «نا-من»، تلاشی است گروهی، در چهارچوب معماری-اندیشی و شهر-پژوهی، و مبتنی بر تمرین‌های طراحی، برای اندیشیدن به روایت‌های آلترناتیو از زیست خصوصیِ آن «دیگری»ها که در قصه‌پردازی‌های رسمیِ بازار و ساختار قدرت جایی ندارند. روایت‌ها را «منِ» معمار خلق کرده است، از آن «او»ها که کمتر درباره‌ی ایشان به صورت رسمی و مدون شنیده‌ایم. اما شکی نیست، که تخیل زیستِ آلترناتیوِ «او»، توسط «منِ» معمار، بعضاً متأثر از تعصبات خودآگاه و ناخودآگاه این «من» اتفاق می‌افتد. 

نتیجتاً، این «او»، با آن «منِ» ممکن‌نشده، اما آرزوشده، با «منِ» تحقیر و سرکوب‌شده، با «منِ» به حاشیه رانده‌شده، چه به دلایل قابل‌دفاع یا به دلایل غیرقابل‌دفاع، ممزوج است و غیرقابل‌تفکیک از آن. و به همین دلیل ساده، ترکیب واژگان «قصه‌های «او»»، در عنوان این نمایشگاه گروهی که حاصل اولین تلاش برای تخیل کاشانه از روی روایت‌های ممکن برای ساکن کاشانه است، به ترکیب واژگان «قصه‌های «نا-من»» تغییر یافته است.

مرکز نوآوری‌های شهری تهران (توییک)
سرپرست آتلیه: نشید نبیان
دستیاران آتلیه: پانته‌آ خلفی، نیوشا میچانی
همراهِ طراحی روایت شنیداری: مهشید طالبی

لیست پروژه‌ها و خالقان ایشان:
کاشانه‌ای بنا-به-درخواست، پریسا خاکسار خُمیران 
کاشانه‌ای برای هر دو جنس نظر: دیدن و دیده شدن، محمد شهاب لواسانی 
کاشانه‌ای برای عدم تعلق، نگین صدری 
کاشانه‌ای برای یک خانه-به-دوش معاصر، نیلوفر محمودی مجدآبادی  
کاشانه‌ای برای «فقط» زن بودن، ثمینه کلاهدوزان 
کاشانه‌ای برای یک مینیمالیست بروتال، شقایق باقرزاده 
کاشانه‌ای برای زیست مشارکتی، شیوا لطفعلیان 
کاشانه‌ای برای زیست اجتنابی، ستاره طهرانی 
کاشانه‌ای متحرک برای شهروندان جهان-شهر، مه نواز رحیمی